Artemizyna jest związkiem pochodzenia naturalnego (pozyskiwana jest z bylicy rocznej), który stosowany jest głównie jako lek przeciwmalaryczny (za badania nad artemizyną w leczeniu malarii, chińska naukowiec, profesor Akademii Chińskiej Medycyny Tradycyjnej – Tu Youyou w 2015 r. otrzymała nagrodę Nobla).
W ostatnich latach odkryto, że artemizyna i jej pochodne mają również potencjalne działanie przeciwcukrzycowe. Artemizyna może wpływać na różnicowanie i funkcję komórek alfa i beta trzustki, które są odpowiedzialne za produkcję glukagonu i insuliny. Glukagon i insulina są hormonami regulującymi poziom glukozy we krwi. Glukagon podnosi poziom glukozy we krwi, podczas gdy insulina obniża go.
Badania in vitro i in vivo wykazały, że artemizyna hamuje ekspresję genu Arx w komórkach alfa. Arx jest czynnikiem transkrypcyjnym, który kontroluje wiele genów związanych z funkcją komórek alfa. Utrata Arx prowadzi do przekształcenia komórek alfa w komórki beta. W ten sposób artemizyna może zwiększać liczbę i aktywność komórek beta, które produkują insulinę. Insulina pomaga obniżyć poziom glukozy we krwi poprzez pobudzanie jej wychwytu przez tkanki docelowe.
Artemizyna może również wpływać na metabolizm glukozy poprzez modulację sygnałów insulinowych w tkankach obwodowych, takich jak mięśnie szkieletowe, tkanka tłuszczowa i wątroba. Artemizyna może poprawiać wrażliwość na insulinę i hamować lipogenezę w adipocytach. Artemizyna może również zmniejszać stres oksydacyjny i stan zapalny związany z cukrzycą typu 2.
Istnieją doniesienia o przypadkach leczenia cukrzycy za pomocą artemizyny i jej pochodnych u ludzi. W jednym z nich pacjent z cukrzycą typu 2 otrzymywał artemizynę przez 2 miesiące w dawce 5 g/L 3 razy w tygodniu. Jego poziom glukozy na czczo spadł z 180 mg/dL do 110 mg/dL, a po posiłku z 250 mg/dL do 130 mg/dL. Nie zaobserwowano żadnych skutków ubocznych.
Podsumowując, artemizyna i jej pochodne mogą mieć korzystne działanie na poziom glukozy we krwi u pacjentów z cukrzycą typu 2 poprzez wpływanie na różnicowanie i funkcję komórek trzustki oraz metabolizm glukozy w tkankach obwodowych. Jednak potrzebne są dalsze badania kliniczne, aby potwierdzić skuteczność i tych związków.
Bibliografia:
Jiang Y., Shui J., Zhang B., Chin J., Yue R. (2020). The Potential Roles of Artemisinin and Its Derivatives in the Treatment of Type 2 Diabetes Mellitus. Frontiers in Pharmacology, 11:585487.
Heidebrecht F., Christodoulou A., Grass I., Voronova V., Antonova O., Baumann S., et al. (2016). Diabetes Advance: Cells Produce Insulin upon Artemisinin Treatment. Cell, 167(6):1561-1574.e15.
