Śmiertelni wrogowie bakterii
Bakteriofag to rodzaj wirusa, który infekuje i replikuje się w bakteriach. Bakteriofagi to wszechobecne wirusy, które można znaleźć wszędzie tam, gdzie istnieją bakterie.
Bakteriofag lub też fag to jeden z wielu rodzajów wirusów. Tłumacząc ich nazwę z greckiego, otrzymamy dosłownie „pożeracze bakterii” i tym się dokładnie zajmują.
Antybiotyki oprócz zabijania gatunków bakterii wywołujących infekcje, niszczą również wiele pożytecznych bakterii tworzących nasz mikrobiom, co może mieć różne krótko- i długoterminowe skutki zdrowotne. Szybkie namnażanie się bakterii w połączeniu z selektywnym działaniem antybiotyków owocuje tworzeniem się szczepów opornych na antybiotyki.
Po drugie, antybiotyki mogą sprawić, że złe bakterie w naszym organizmie staną się silniejsze, czyli będą oporne lub odporne na leczenie antybiotykami. Oporność ma miejsce, gdy bakterie ewoluują lub zmieniają się, aby stać się silniejsze niż antybiotyki. W skrajnych przypadkach może to spowodować poważne infekcje, których nie będzie można wyleczyć, co skończy się śmiercią pacjenta.
Bakteriofagi z kolei działają głównie na bakterie, które infekują, więc dodatkowe uszkodzenia innych bakterii lub komórek ludzkich są minimalne. Podobnie niska jest szansa na uodpornienie bakterii na bakteriofagi.
Działanie bakteriofagów pokazuje poniższy filmik
W dzisiejszych czasach zastosowanie antybiotykoterapii jest zjawiskiem powszechnym, a co za tym idzie coraz mniej skutecznym. Ilość szczepów bakteryjnych opornych na antybiotyki zwiększa się z dnia na dzień. Z pomocą przychodzi terapia fagowa, która stanowi szansę i alternatywę dla współczesnych metod ochrony i walki z patogenami.
zakresie terapii fagowej jednakże należy również pamiętać, że nie jest to metoda całkowicie pozbawiona wad. Pierwszym argumentem, który przemawia za stosowaniem kuracji fagowej jest jej selektywność, co oznacza, że bakteriofagi zdolne są do infekcji tylko ściśle określonych komórek bakteryjnych. Takie ukierunkowane działanie czyni terapie z wykorzystaniem wirusów „łagodniejszą” od terapii antybiotykowej. Ponadto fagi lityczne przyjmowane doustnie nie uszkadzają naturalnej flory bakteryjnej przewodu pokarmowego, podawane są już w dawce 103 cząstek wirionów i posiadają zdolność przenikania do krwi i narządów wewnętrznych. Dzięki temu wykazują wysoką skuteczność w leczeniu infekcji. Cechą unikatową bakteriofagów jako leków jest samoczynne zwiększanie dawki w czasie infekcji, natomiast po lizie wszystkich komórek bakteryjnych są one usuwane z organizmu, gdyż nie mają zdolności do rozwoju w komórkach eukariotycznych. Fagoterapia wykazuje skuteczność na poziomie 90% w leczeniu: zapalenia opon mózgowych, zapalenia kości i szpiku kostnego, zapalenia układu moczowego, zapalenia ucha środkowego. Argumentem, który przemawia na niekorzyść stosowania terapii fagowej jest fakt, że bakteriofagi kodują geny toksyczności, w związku z czym mogą przekształcić niegroźne bakterie w patogeny (problem ten można wyeliminować izolując szkodliwe geny). Wadą jest również długi czas trwania fagoterapii (z reguły około 6 tygodni). W porównaniu z antybiotykoterapią, która trwa około 10 dni jest to niewątpliwie znacząca różnica. Porównując koszty kuracji fagowej i terapii z użyciem antybiotyków, jak udowadniają badania przeprowadzone przez zespół naukowców z Instytutu Immunologii i Terapii Fagowej, to właśnie użycie bakteriofagów jest korzystniejsze pod względem finansowym. Obawą podczas stosowania kuracji z wykorzystaniem wirusów bakteryjnych jest zjawisko szybkiego tempa niszczenia dużej liczby bakterii Gram-ujemnych, co może powodować uwolnienie znacznej liczby endotoksyn, a w konsekwencji stanowić obciążenie dla wątroby i innych narządów wewnętrznych. Jak dotąd liczba odnotowanych objawów jest niewielka. 